Wycieczki do Toskanii samolotem – zobacz naszą ofertę
Katedra we Florencji – o czym pamiętać zwiedzając tę świątynię?
- pomyśl, że w momencie powstania byłą to największa kopuła na świecie
- spieszono się z jej budową, aby przegonić konkurencję
- że na tej właśnie świątyni wzorował się Michał Anioł budując Watykan
Spokojnym krokiem przemierzam uliczki i zaułki. Stopami depczę marmurowe kamienie, którymi od wieków wykładano ulice tego przebogatego miasta. Wzrokiem omiatam kolejny sklep z ekskluzywną odzieżą, lub – przeciwnie – stragan z pamiątkami prosto w Państwa Środka. Aż wreszcie, nie wiem, za którym zakrętem… Jest! Wyłania się! I po chwili widzę ją w całości. Kopuła florenckiej katedry – arcydzieło wczesnego renesansu. Choć tak naprawdę początków świątyni, która znajduje się na szlaku bodaj każdej wycieczki do Toskanii, trzeba szukać całe lata wcześniej.
Rzut oka w (pra)historię florenckiej duomo
Przez wieki siedzibą biskupa Florencji był kościół św. Reparaty pochodzący z IV wieku, a zbudowany na ruinach świątyni rzymskiej. Błyskawiczny rozwój miasta oraz jego znaczenie w walkach o władzę we Italii sprawiły, że florencka rada miejska (zwana Signorią) pod koniec XIII wieku postanowiła zbudować kościół godny potężnego miasta. Pierwotnie chciano przebudować św. Reparatę, ale ostatecznie zdecydowano się na wystawienie zupełnie nowej świątyni. To niezwykle ważne zadanie zlecono Arnolfowi di Cambio, który wcześniej był znany bardziej jako rzeźbiarz, niż architekt.
Arnolf (który nie doczekał niestety nawet stanu surowego swego największego dzieła) zaprojektował masywną, sklepioną bazylikę. Jej centralną częścią miała być kopuła, o rozpiętości większej o ponad dwa metry od najszerszej znanej wówczas – tej z rzymskiego Panteonu. Przez kilka dekad nie wiedziano, jak poradzić sobie z tak wielkim dziełem, jak wznieść rusztowania zewnętrzne i (co gorsza) wewnątrz świątyni na czas prac nad tak szeroką i wysoką kopułą. Co gorsza: również w wielu sąsiednich toskańskich miastach (wymieńmy tu choćby Pizę czy też odwieczną konkurentkę Florencji – Sienę) powstawały niemal równie duże i bogate świątynie. Zatem ukończenie kopuły we florenckim Duomo stało się problemem nie tylko inżynierskim, ale też (lub: przede wszystkim) politycznym.
Katedra we Florencji ma w końcu kopułę!
Architektem, którego dzieło do dziś podziwiają liczne wycieczki do Włoch, był Filip Brunelleschi. Odrzucił on wcześniej pomysły Signorii, aby kopułę budować na wielkiej hałdzie ziemi. Konstruktor podjął się zadania bez precedensu, wprowadzając w zamian nowości inżynieryjne. Postanowił zbudować kopułę o przekroju łuku ostrego, wspartą na podwójnych żebrach: cieńszym – zewnętrznym i czterokrotnie masywniejszym od wewnątrz. Kiedy zaczynał swoją pracę, wiele osób powątpiewało w powodzenie tego eksperymentu. Ale technika zastosowana przed Brunelleschiego (czyli układanie cegieł w jodełkę) powodowała, że w miarę postępów budowy konstrukcja podtrzymywała sama siebie.
Papieska konsekracja z kopią w Rzymie
Niesamowita kopuła powstała w ciągu kilkunastu lat. W święto Zwiastowania, 25 marca 1436 konsekracji świątyni dokonał papież Eugeniusz IV. Ale w tym niezwykle ważnym momencie prace nad kopułą nie były jeszcze zakończone. Pomimo swojej niesamowitej średnicy (45 metrów) i wysokości (91 metrów, licząc od posadzki) Brunelleschi planował jeszcze swoistą wisienkę na torcie. W kolejnych latach na czubku kopuły wzniósł jeszcze 18-metrową latarnię w kształcie niewielkiej, złoconej świątyni. Tym samym ukończone dzieło, perła Florencji i magnes przyciągający rzesze turystów na wycieczki do Toskanii, liczy 108 metrów. Aż o 25 mniej od kopuły Bazyliki św. Piotra, ale pamiętajmy, że jej projektant – Michał Anioł – wzorował się właśnie na Brunelleschim. Zatem katedra we Florencji jest wzorem dla współczesnej siedziby papieży.
Zresztą… czy te metry są tak istotne? Przecież po obejrzeniu cudu toskańskiej architektury niemal wszyscy turyści kontynuują swoje wycieczki do Włoch właśnie w stronę Rzymu!
